ویژگیها و فاکتورهای والیبال مدرن

دسته: Uncategorised

منتشر شده در سه شنبه, 19 خرداد 1394 05:36

نوشته شده توسط Super User

بازدید: 7571

نکته مهم در استعدادیابی برای والیبال این است که در والیبال 5 پست تخصصی وجود دارد ( پاسور، لیبرو، پشت خط زن، دریافت-کننده مهاجم و مدافع میانی) که در بعضی موارد تفاوت های زیادی با هم دارند، به ویژه بازیکن پست لیبرو که در حمله و دفاع روی تورشرکت نمی کند تفاوت های آنتروپومتریک معنی داری با دیگر پست های تخصصی دارد که باید مورد توجه ویژه قرار گیرد. بنابراین نمی توان والیبال را ورزشی مختص افراد قد بلند نامید، چراکه بازیکنان کوتاه قد می توانند در پست لیبرو موفق باشند، همینطور بازیکنانی هم که قد بلند نیستند، می توانند پاسورهای موفقی حتی در سطح بین المللی باشند.

ویژگی های والیبال

3 عنصر اصلی برای والیبال پیشرفته تشخیص داده شده است که برای دستیابی به سطوح بالای عملکرد واجب و ضروری هستند.

1- سرعت و تنوع در بازی (Velocity and Variety of play)

2- ارتفاع بالاي بازی و عملكرد در روي تور (Height of action above net)

3- عالی و کامل بودن در تکنیک ها و مهارت ها (Perfection of skills)

 

1- سرعت و تنوع در بازی

امروزه تمرکز بسیاری از مربیان بر روی افزایش سرعت توپ در سرویس و آبشار می باشد. زدن سرویس های پرشی با سرعت بالای 110 km/h در مردان و 90 km/h در زنان به امری عادی در المپیک 2012 لندن تبدیل شده بود، هرچند سرویس هایی با سرعت 125 km/h نیز در این مسابقات زده شد. این موضوع بسیاری از روش های تمرینی در دریافت سرویس و توپگیری را متحول کرده است و استفاده از دستگاه های سرویس زن( با قابلیت تنظیم سرعت، مسیر ضربه و نحوه چرخش توپ) به امری رایج در بین تیم های سطح بالا تبدیل شده است.

2- ارتفاع بالاي بازی و عملكرد در روی تور

ارتفاع بازی و عملكرد در بالای تور عامل تعیین کننده دیگری در پیروزی یا شکست تیم ها در والیبال نوين می باشد. یک تیم نیاز دارد که در آبشار زدن و دفاع روی تور از حریف بالاتر و برتر باشد. این موضوع عاملی حیاتی مخصوصاً در آبشار ، دفاع روی تور و پاس دادن از ارتفاعی بالا می باشد. ارتفاع بازی در بالای تور نیازمند بازیکنانی قد بلند با دستانی کشیده، با توانایی خوب در پرش و تکنیک عالی در آبشار، دفاع روی تور و پاس دادن در بالاترین ارتفاع ممکن می باشد.

شرایط قدی بازیکنان با توجه به نیازهای تکنیکی و تاکتیکی هر پست متفاوت است. اما قد بلند و دستان کشیده نیز باید با پرش خوب و عالی بودن در تکنیک ها ترکیب شود. اکنون ارتفاع استاندارد آبشار برای بازيكنان برترحدود 3/5 متر مي باشد، البته بازيكناني به ارتفاع بالاتري نيز دست يافته اند.

3- عالی و کامل بودن در تکنیک ها

سومین عنصر اصلی واليبال نوين تکامل و تعالی در اجرای تکنیک ها ست كه شامل دقت، خطاي كم ،اثربخشي و کارآمدی تاکتیکی بالا مي باشد. بازیکنان باید در تمام تکنیک های پایه ماهر باشند و با توجه به نقشی که در بازی تیمی دارند در بعضی از تکنيک ها تبحر بالاتری داشته باشند. نسبت عملكرد عالي به خطا (اثربخشی) شاخصی برای تعیین تکامل هر بازيكن در اجراي يك تکنیک است.

مهم ترین تکنیک ها در والیبال تکنیک های امتیاز آور هستند: سرویس، آبشار و دفاع روی تور ؛ البته نباید از این موضوع غفلت کرد که پایه و اساس استواری تیم توانایی بازیکنان ( لیبرو و دو دریافت کننده – مهاجم) در دریافت اول می باشد.

 

قانون 10 سال و 10000 ساعت تمرین

 تحقیقات علمی نشان می دهد که حداقل 10 سال و 10000 ساعت تمرین لازم است تا یک ورزشکار مستعد به سطوح بالای بین المللی برسد. این فاکتور در بررسی جامعی که روی توسعه ورزشکاران المپیکی ایالات متحده امریکا در بین سالهای 1984 تا 1998 تحت پژوهشی با عنوان "مسیر تعالی" انجام شد نیز مورد تایید قرار گرفت. نتایج این پژوهش همچنین نشان داد که ورزشکاران المپیکی مرد به طور میانگین در سن 12 سالگی و ورزشکاران المپیکی زن به طور میانگین در سن 5/11 سالگی فعالیت در رشته ورزشی خود را آغاز کرده اند. هر چند مواردی هم هستند که ورزشکارانی با 7 یا 5 سال سابقه ی تمرینی در المپیک مدال طلا گرفته اند، با این حال نکته مهم این است سال های متمادی تمرینات ساختاریافته و منظم برای موفقیت در عرصه بین المللی لازم است. 

  

هر تیم از 4 روش می تواند امتیاز کسب کند:

1- سرویس

2- آبشار یا حمله

3- دفاع روی تور

4- خطای حریف 

اما سهم هریک از این روش ها در امتیازات کسب شده چقدر است؟ آیا تفاوت هایی در وایبال بانوان و آقایان وجود دارد؟ با ارزیابی المپیک 2012 لندن نتایج زیر به دست آمد:

در والیبال زنان:

در والیبال مردان:

 با بررسی عملکرد بازیکنان پست های مختلف نتایج زیر به دست آمد:

آبشار

 

دریافت اول

 

دفاع روی تور

Kill block : کسب امتیاز مستقیم در دفاع روی تور

Rebound : باقی ماندن توپ در بازی پس از برخورد به دفاع روی تور

 

سرویس و توپگیری

Ace: امتیاز مستقیم در سرویس

اولویت های تکنیکی پست های مختلف:

1- لیبرو: 1- دریافت سرویس 2- توپگیری 3- ارسال پاس ( به ویژه پاس برگشتی)

2- پاسور: 1- ارسال پاس مناسب هم از نظر تکنیکی و هم از نظر تاکتیکی 2- دفاع روی تور 3- سرویس 4- توپگیری

3- دریافت کننده-مهاجم: 1- دریافت سرویس 2- آبشار(به ویژه حمله برگشتی در بانوان) 3- دفاع روی تور 4- سرویس 5- توپگیری

4- مدافع میانی: 1- دفاع روی تور 2- آبشار 3- سرویس 4- ارسال پاس برگشتی 5- توپگیری

5- پشت خط زن: 1- آبشار( به ویژه حمله برگشتی در آقایان) 2- دفاع روی تور 3- سرویس 4- توپگیری

 

برخی ویژگی های جسمانی بازیکنان پست های مختلف تیم های اول و دوم مسابقات والیبال بانوان المپیک 2012 لندن

برخی ویژگی های جسمانی بازیکنان پست های مختلف 3 تیم برتر مسابقات والیبال مردان المپیک لندن 2012

  

اما فاکتورهای محیطی اصلی که در پرورش و توسعه هر بازیکن مستعدی دخیل هستند به این شرح می باشد:

 

1- برخورداری از مربی خوب

2- هم تیمی بودن با بازیکنان برجسته

3- بازی در لیگ و تورنمنت های سطح بالا

 

علاوه بر فاکتورهای فردی و محیطی ذکر شده عواملی همچون شرایط خانوادگی و اجتماعی، محیط زندگی، تغذیه، دور بودن از مصدومیت و... بر عملکرد بازیکن موثر هستند.

 

مراحل مختلف استعدادیابی در والیبال

 

                                                                

 

حداقل قد تقریبی برای نونهالان و نوجوانانی که احتمالاً پس از رشد کامل دارای شرایط قدی مناسب برای والیبال خواهند شد( با فرض اینکه حداقل قد مناسب برای والیبال سطح بالای بین المللی برای آقایان 195 cm و برای بانوان 180 cm باشد.):

  قد ایده آل برای پسران:

 

قد ایده آل برای دختران:

 

 

شرایط قدی بازیکنان 4 تیم برتر مردان در المپیک 2012 ، به تفکیک پست های تخصصی:

 

 

شرایط قدی بازیکنان 4 تیم برتر بانوان در المپیک 2012 ، به تفکیک پست های تخصصی:

 

 

موضوعی که در شرایط جسمانی بازیکنان باید به آن توجه شود این است که بازیکنان چپ دست در پست پشت خط زن و پاسور دارای مزیت های بیومکانیکی هستند، اما در پست مدافع میانی و دریافت کننده- مهاجم این مزیت وجود ندارد و شاید به نوعی عامل محدود کننده هم باشد.

 

---

هوش، تقریباً تمام تست های هوش، ضریب هوشی فرد یا  IQ (Intelligence Quotient) را اندازه گیری می کنند در حالی که اکنون اعتقاد بسیاری از محققین و دانشمندان این است که هوش هیجانی یا (Emotional Intelligence) EQ تأثیر بسیار بیشتری در موفقیت افراد دارد. 

---

انگیزه ،توانایی تمرکز در شرایط پرفشار، کنترل استرس و حفظ آرامش، جنگندگی، پشتکار، توانایی کارتیمی، نظم ، تمرکز بر آنچه که مربی می خواهد، سبک زندگی متعادل و سالم از ویژگی هایی ذهنی و شخصیتی ای هستند که بازیکنان مستعد از خود نشان می دهند. طراحی تمرینات و نوع رفتار مربیان باید طوری باشد تا به رشد شخصیتی و ذهنی بازیکنان کمک کند.

 

در مورد پاسور ؛ یک پاسور مستعد در رده ی جوانان علاوه برای فاکتورهای آنتروپومتریک ، ارتفاع دفاع روی تورو چابکی مناسب باید در تکنیک های امتیازآور دفاع روی تور و سرویس نیز عملکرد خوبی داشته باشد. توانایی ارسال پاس با پرش، دقت و تمرکز در ارسال پاس ، توانایی بالا در مدیریت و رهبری تیم، ثبات در عملکرد، درک تاکتیکی بالا ، شناخت درست از توانایی ها و نقاط ضعف مهاجمان تیم خودی و مدافعان حریف، حفظ آرامش و کنترل استرس در موقعیت های بحرانی و حساس از مهم ترین ویژگی هایی هستند که یک پاسور مستعد در این مرحله از خود نشان می دهد.

در مورد لیبرو ؛ چابکی و سرعت عکس العمل دیداری بسیار بالا از بنیادی ترین و حیاتی ترین فاکتورها در انتخاب اولیه برای لیبرو می باشد. از نظر تکنیکی، توانایی پوشش محدوده ای با پهنای 4 متر در دریافت اول از اهمیت بالایی برخوردار است که لیبرو ها باید در آن به خوبی پیشرفت کنند. جنگندگی، سرعت عکس العمل و قدرت بازیحوانی و هدایت مناسب توپ به طوری که برای راه اندازی حمله برگشتی مناسب باشد از ویژگی دیگری است که لیبروها باید در آن پیشرفت کنند. توانایی ارسال پاس، ارسال پاس با پنجه از بیرون محدوده ی 3متر و توانایی ارسال پاس با ساعد از داخل محدوده ی 3 متر، از دیگر ویژگی های مهمی است مهمی است که لیبروها باید در آن پیشرفت کنند. در طول تمرینات می توان عملکرد و میزان پیشرفت لیبروها را در مهارت های ذکر شده ارزیابی کرد و لیبروهای مستعد را شناسایی نمود.

معایب احتمالی استعدادیابی:

1- ممکن است در مواردی به علایق فرد توجه نشود.

2- تخصصی کردن زودهنگام ممکن است برای نونهالان مناسب نباشد.

3- در مواردی که بازیکن به اشتباه مستعد ارزیابی شده است، ممکن است استعداد یاب ها بر خطای خود پافشاری کنند و بدون پذیرش اشتباه اولیه، سعی در حفظ او در درون سیستم توسعه استعدادها کنند.

4- در مواردی که یک بازیکن به اشتباه بی استعداد تشخیص داده می شود ممکن است دچار مشکلات روحی بشود و یا حتی از ورزش کناره گیری کند.

---

جمع بندی و نتیجه گیری

استعدادیابی در والیبال بسیار مشکل تر از هر رشته دیگری است، زیرا ورزشی بی نهایت تیمی است که نیازمند بازیکنانی با شرایط اندامی مناسب، مهارت های حرکتی و تکنیکی بالا و قابلیت های ذهنی و روحی برجسته می باشد.

درست است که استعدادیابی در والیبال آسان نیست ولی باید آن را ساده انجام داد. به نظر می رسد نونهالان و نوجوانان سالمی ( از نظر جسمی و روحی روانی) که دارای حداقل شرایط اندامی مناسب و آمادگی حرکتی(motor fitness) خوب باشند، پتانسیل تبدیل شدن به یک بازیکن سطح بالای بین المللی را دارند؛ به شرطی که در یک برنامه تمرینی منسجم و با کیفیت قرار بگیرند.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------